အၾကိဳက္ေတြ႔မိေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္

ေဟာျပလိုက္ခ်င္တဲ့ တရားအတုိအထြာ

ဒီကေန႔ ဒို႔ဒကာ၊ဒကာမေတြ သီလေတြေဆာက္တည္လို႔ ဒါနေတြျပဳၾကတယ္။ဒါဘာေၾကာင့္ျပဳတာလဲဆိုရင္ ကုသုိလ္ရခ်င္လို႔ပါဘုရားလို႔ဆိုရမွာ။ ေနာက္ျပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္က သံသရာထဲမွာက်င္လည္ ေနသမွ်ဆင္းရဲေနအုံးမွာ။ဒါေၾကာင့္ ဆင္းရဲတြင္းကေန လြတ္ေျမာက္ေစခ်င္တယ္။ဆင္းရဲတြင္းမွာ ေနေနၾကတဲ့ သတၱ၀ါေတြကို အလြန္အင္မတန္ သနားေတာ္မူတယ္။ဥပမာအားျဖင့္ မိဘေတြဟာ ကုိယ့္သားသမီးေတြ ဆင္းရဲ ဒုကၡေရာက္မွာကို မေတြ႔မျမင္ခ်င္ၾကဘူး၊ဒါေၾကာင့္မို႔ပဲ ငယ္ငယ္ကတည္းက အခက္အခဲေတြၾကားထဲကေန ပညာေတြသင္ေပးတယ္။ဒုကၡေရာက္မယ့္ အလုပ္ေတြ၊ေနရာေတြကို မလုပ္ေစခ်င္ မသြားေစခ်င္ၾကဘူး။ခ်မ္းသာေစမယ့္ ေနရာေတြ ခ်မ္းသာမယ့္အလုပ္ေတြပဲ လုပ္ေစခ်င္တယ္။အဲဒါေတြကိုပဲ တိုက္တြန္းေလ့ရွိပါတယ္။ ထုိနည္းတူပါပဲ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီးကလည္း သတၱ၀ါေတြကို သနားေတာ္မူလြန္းလို႔ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေစမယ့္ ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ အလုပ္ေတြကို မလုပ္ေစခ်င္ဘူး။ ဆင္းရဲက လြတ္ေျမာက္ေစမယ့္ ဒါန၊သီလ ၊ဘာ၀နာအလုပ္ေတြကိုပဲ လုပ္ေစခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔လည္း အျမဲတိုက္တြန္းေတာ္မူေလ့ရွိပါတယ္။

အခုေလာေလာဆယ္တက္ျဖစ္ေနတဲ့ သင္တန္းေလးအေၾကာင္း..

အဂၤလိပ္စာကုိ ၀ါသနာပါလို႔ ကၽြန္ုပ္ပညာသင္ၾကားခဲ့ရာ မႏၱေလးျမိဳ႕မွာ သင္တန္းမ်ားစြာ တက္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။တက္တာမွစုံလို႕။ဒါေပမယ့္ စြဲစြဲျမဲျမဲလုပ္ေဆာင္ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ရယ္။ဘုန္းၾကီးစာလို တက္ထုိးသေဘာမ်ိဳးလုပ္တာေၾကာင့္ ဘာမွအရာမထင္ခဲ့ပါဘူး။ဒါက ကိုယ့္အပိုင္း။ ေနာက္ သင္ေပးတဲ့သူအပိုင္းၾကည့္ေတာ့ အဂၤလိပ္စကားေျပာစာအုပ္ထဲမွာ နာမည္ရေနတဲ့ Breakthrough ၊Family album ၊Interchange စတဲ့ စာအုပ္ေတြထဲက စကားေျပာခန္းေတြကို ေရွ႕ကေနခ်ေပး တပည့္ေတြက လိုက္ဆို အိမ္ကေန အလြတ္က်က္ခဲ့ ၊အတန္းျပန္ေရာက္ရင္ က်က္ခဲ့တာကို ႏွစ္ေယာက္စီ ထြက္ေျပာ၊ေနာက္ တစ္ေယာက္စီ စတိတ္ခုံေပၚတက္ ေအာက္က ေက်ာင္းသားေတြက ေမးၾကတာကို ေျဖ ၊ အခ်ိန္တစ္နာရီေစ့တာနဲ႔ေက်ာင္းဆင္းေပါ့ေလ၊ေနာက္ မႏၱေလးေတာင္ေပၚကိုတက္ျပီး တိုးရစ္ေတြနဲ႔လိုက္ေျပာ၊ ဒါပါပဲ။ဒီၾကားထဲ အေျခအေန အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ရယ္။ေရႊေတြရဲ႕ဇြဲလုံ႔လက ဆရာေအာင္သင္းေျပာသလို ခဲလုံးအဓိ႒ာန္ျဖစ္တာရယ္ေၾကာင့္ သင္တန္းတစ္ခုကို မျပီးပဲနဲ႔၊ တစ္လေတာင္မျပည့္ဘဲနဲ႔ သင္တန္းေတြ ျပီးခဲ့တာလည္း မနည္းခဲ့ပါ။အခု သီရိလကၤာေရာက္ျပန္ေတာ့ နာမည္ၾကီးတဲ့အဂၤလိပ္သင္တန္းႏွစ္ခု ရွိတဲအထဲ SVS School for English ဆိုတဲ့ သင္တန္းက အဂၤလိပ္ဆရာစစ္စစ္ေတြ သင္တဲ့ သင္တန္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီသင္တန္းကိုပဲ ေရြးခ်ယ္တက္ျဖစ္ခဲ့သည္။သင္တန္းမတက္ခင္ ၀င္ခြင့္ေျဖျပီး စရံေငြ ရူးပီး ႏွစ္ေထာင္(အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါသည္။)ေပးကာ စာရင္းအရင္သြင္းရသည္။ Elementary တန္း၊ Pre-Intermediate တန္း၊ Intermediate တန္းဆိုျပီး အတန္းသုံးတန္းရွိပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ ၀င္ခြင့္ အမွန္အေပၚမူတည္ျပီး တက္ရမယ့္အတန္းသတ္မွတ္ေပးပါတယ္။ ေနာက္ မနက္ ရွစ္ခြဲ ကေန ဆယ္ခြဲ၊မနက္သင္တန္း၊ ေန႔လည္ ၁၁ နာရီကေန ၁ နာရီထိ ေန႔လည္သင္တန္း၊ ညေန ၆ နာရီကေန ၈ နာရီညေနသင္တန္းဆိုျပီး အခ်ိန္သုံးခ်ိန္မွာ ကိုယ္ၾကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ကို ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ပါတယ္။ သင္တန္းၾကာခ်ိန္ကေတာ့ ႏွစ္နာရီပါ ႏွစ္နာရီဆိုလို႕ အၾကာၾကီးပဲ ပ်င္းစရာၾကီးလို႔မထင္လိုက္ပါန႔ဲ။တကယ္တန္း တက္တဲ့အခါမွာ ပ်င္းစရာဆိုတာ ရွာမရေအာင္ကို ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။Module လို႔ေခၚတဲ့ ပို႔ခ်မယ့္ စာရြက္ေတြ ေန႔တုိင္းေပးပါတယ္။ အဲဒီစာရြက္ထဲက စာေတြကို ေမးလိုက္၊ေျဖလိုက္လုပ္ခိုင္းတာတစ္မ်ိဳး၊ ကြက္လပ္ျဖည့္စသည္တစ္ဖုံ၊ ေနာက္ အသံဖြင့္ျပျပီး ကြက္လပ္ျဖည့္၊ဗီြဒီယုိဖြင့္ျပျပီး ေျဖခိုင္းတာ။နံရံမွာကပ္ထားတဲ့ အေျဖေတြကို လိုက္ေရးရတာ။ဒုိင္ယာေလာ့ တစ္ခုကုိ အတန္းသားေတြႏွံ့ေနေအာင္ လိုက္ေမးစသျဖင့္ စုံလင္စြာ လုပ္ၾကရပါတယ္။ပုိ႔ခ်တဲ့ဆရာကလည္း နည္းစနစ္ေကာင္းေကာင္း သြက္သြက္လက္ တက္တက္ၾကြၾကြနဲ႔ သင္ျပတာေၾကာင့္ ႏွစ္နာရီဆိုတဲ့အခ်ိန္ဟာ ဘယ္လိုကုန္သြားလို႔ကုန္သြားမွန္းမသိျဖစ္ရပါတယ္။
သင္တန္းတက္ရတာ ပ်င္းရိမႈမရွိ ေပ်ာ္ရႊင္ရသေလာက္၊မေပ်ာ္မရႊင္ စိတ္ညစ္ခ်င္စရာကေတာ့ ကုိယ္ေနထိုင္ရာကုလား ေက်ာင္းမွ သင္တန္းေက်ာင္းအသြား တစ္နာရီၾကာ လိုင္းကားစီးရျခင္းပါ။မနက္ပိုင္းသင္တန္း တက္တယ္ဆုိ ပိုဆိုးပါတယ္။အလုပ္သြား၊ရုံးသြားေတြနဲ႔ လိုင္းကားက ျပည့္က်ပ္ေနျပီး သံဃာလာျပီဆို လူေတြက နဂုိအေျခက်ထိုင္ျပီးသား ထိုင္ခုံကေန ကိုယ္လာမွ ထေပးရေတာ့ အေတာ့္ကို အားနာစရာေကာင္းလွပါတယ္။သူတို႔လည္း ပိုက္ဆံေပးစီးၾကတာပဲေလ။ ဘယ္ထေပးခ်င္ပါ့မလဲ။ဒါေၾကာင့္ လိုင္းကားစီးရတာက ၾကာ၊စီးရျပန္ေတာ့လည္း အားနာနာနဲ႔ဆိုေတာ့ စိတ္မခ်မ္းသာပါဘူး။လိုင္းကားမစီးခ်င္ရင္ တကၠစီငွားျပီး သြားပါလားလို႔ေျပာလာရင္လည္း မတတ္ႏုိင္ပါ ေျဖရုံကလြဲလို႕....။

ကၽြနု္ပ္တို႔ရြာ အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း......

သူမ်ားဘေလာ့ေတြ လိုက္ၾကည့္မိေတာ့ ဘေလာ့တစ္ခုမွာ သူ႔ရြာေလး အေၾကာင္းကုိ ဂူဂယ္အတ္က ဓာတ္ပုံႏွင့္တကြ တင္ျပထားတာေတြ႕ရေတာ့ ကၽြန္ုပ္မြးဖြားၾကီးျပင္းခဲ့ရာ ရြာေလးကိုလည္း အေပၚစီးကေန တစ္ရြာလုံးျမင္ရတဲ့ပုံစံေလးနဲ႔ ဂူဂတ္အတ္ကေနဓာတ္ပုံရုိက္ခ်င္ေနမိသည္။ဒါေပမယ့္ ဘယ္လုိလုပ္ရကိုင္ရမွန္းမသိပါ။ေဟာ ....ဒီေန႔ေတာ့ ကြန္ျပဴတာ အင္တာနက္ေတြ ေမႊေႏွာက္ေလ့ရွိတဲ့ ေမာင္ေ၀ ပုလ္နဲ႔တိုးေတာ့ ႏွစ္ဦးသားပူးေပါင္းလုပ္လုိက္တာ အဆင္ေျပသြားခဲ့ရေတာ့သည္။

ဒါပဲေပါ့ဗ်ာ.........ကၽြန္ုပ္ရဲ႕ ရြာေလးဆိုတာ၊ အိမ္ေျခ၄၀၀ ေလာက္ရွိျပီး ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းနဲ႔ မူလတန္းေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းရွိပါတယ္။ဆင္ေသေခ်ာင္းၾကီးကလည္း ရြာ့ အေနာက္ဘက္ေန ေျမာက္ဘက္ကုိ ရစ္ေခြျပီး၊ အေရွ႕ဘက္ဆင္ေသဆည္ဘက္ကို စီးေမ်ာသြားပါတယ္။ရြာရဲ႕ေျမျပင္ကေတာ့ နိမ့္လိုက္ျမင့္လိုက္နဲ႔ သိပ္မညီပါ။ရြာနီးခ်ဳပ္စပ္ေတြကေတာ့ ေျမာက္ဘက္မွာ ရြာသစ္ရြာ၊အေနာက္ဘက္မွာ သံပုရာကုန္းရြာနဲ႔ အေရွ႕ဘက္မွာ လယ္ဇပင္ရြာတို႔တည္ရွိၾကပါတယ္။ေတာင္ဘက္မွာေတာ့ လယ္ယာေျမေတြလုပ္ကိုင္တဲ့ ေတာၾကီးသက္သက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။စီးပြားေရးကလည္း သူမ်ားရြာေတြထက္စာရင္ အတန္အသင့္ အဆင္ေျပၾကပါတယ္။အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ စပါး၊ေျမပဲ၊ႏွမ္းေတြ စိုပ်ိဳးၾကပါတယ္။က်န္တဲ့ ေနၾကာ၊ပဲစင္းငုံေတြစတာေတြလည္း စိုက္ပ်ိဳးၾကပါေသးတယ္။ေရွးလူၾကီးေတြ ေျပာျပခ်က္အရ ရြာျဖစ္ေပၚလာပုံကေတာ့ ရြာအျဖစ္မတည္ရွိေသးမီ ရြာသစ္ရြာက လူေတြဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ေတာင္ဘက္က ေတာေတြ ခ်ဲ႕ထြင္လုပ္ကုိင္ရင္းကေန လယ္ယာေျမေတြ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႕ အစပထမေတာ့ တဲေလးေတြေဆာက္၊အဲဒီကေန မုိးေရေတြၾကီးလာေတာ့ ေခ်င္းေရေတြစီးေနတာနဲ႔ ရြာကို မျပန္နိုင္ဘဲ ေတာထဲမွာပဲေနေနၾကရပါတယ္။ၾကာလာေတာ့ တဲေတြမ်ားမ်ားလာျပီး မိုးရာသီဆုိ ကူးရသန္းရတာလည္း ခက္ခဲတာေၾကာင့္ အဲဒီတဲေတြမွာသာ အေနမ်ားျပီး ရြာေသးေသးပုံစံျဖစ္တာကေန စတယ္လို႕ေျပာပါတယ္။ရြာရဲ႕နာမည္ကိုေတာ့ ရြာထိပ္မွာ ဖက္သန္းပင္ၾကီးကလည္း ထီးမားမားရွိေနတာေၾကာင့္ အဒီ ဖက္သန္းပင္ၾကီးကို အစြဲျပဳျပီး ဖက္သန္းေတာင္ေက်းရြာဆိုတာ ျဖစ္လာတဲ့အေၾကာင္း ေရွးလူၾကီးေတြက ေျပာျပလို႕သိရပါတယ္။စတည္ခါစတုန္းက အိမ္ေျခ ေလးဆယ္ေလာက္ပဲရွိျပီး ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းလည္း တစ္ေက်ာင္းတည္းပဲ ရွိပါတယ္။အဲဒီေက်ာင္းမွာထိုင္ တဲ့ ဘုန္းၾကီးကလည္း ေက်ာင္းသားေတြကို အလြန္အရုိက္ၾကမ္း၊ဆိုဆုံးမၾကမ္းတယ္ဆိုပဲ။ဘြဲ႕အမည္ကေတာ့ ဦးသဒၶမၼတဲ့၊ဒကာ ဒကာမေတြအေပၚမွာလည္း ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္းပဲ ဆက္ဆံေလ့ရွိသည့္အျပင္ တရားဓမၼႏွင့္အညီ စည္းရုံးေျပာဆိုမႈမလုပ္ပဲ ေတြ႕တဲ့အရာနဲ႔ပစ္ေပါက္ကာ ငါမွငါ ငါေျပာတာ ငါလုပ္တာမွမွန္တယ္၊ ငါ့အထက္မွာဘယ္သူမွမရွိဆိုတဲ့အတၱနဲ႔ ဆရာကို ဗဟုိျပဳတဲ့ စနစ္မွားကို က်င့္သုံးတာေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးတစ္ေန႔မွာေတာ့ ဆရာနဲ႔ဒကာတို႕ၾကားမွာ အက္ေၾကာင္းအၾကီးၾကီးျဖစ္ေပၚလာျပီး အဲဒီအက္ေၾကာင္းၾကီးထဲ ေရခဲျမစ္ၾကီးစီးဆင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ဒီလိုနဲ႔ ဆရာနဲ႔ဒကာတို႕ရဲ႕ ခြဲခြါၾကျခင္းဟာလည္း ကတၱီပါလမ္းခြဲ မျဖစ္ခဲ့ပဲ၊ ေညာင္ညဳိပင္လမ္းခြဲပဲျဖစ္သြားခဲ့ျပီး အပ်က္ပ်က္နဲ႔ ႏွာေခါင္းေသြးေတြထြက္ကုန္ၾကပါေတာ့တယ္။ဒကာေတြကလည္း ကိုယ့္ေတာ့္ကို မကုိးကြယ္ရလည္း ျမန္မာျပည္မွာ ကုိယ္ေတာ္တစ္ပါးတည္း ရွိတာမဟုတ္ဘူး။ဘုန္းၾကီးေတြေပါတယ္၊အခုပင့္အခုရတယ္ဆိုတဲ့ မာနနဲ႔ေနမွာေပါ့ေလ၊ ဘုန္းၾကီးအသစ္တစ္ပါးရွာျပီး(တပ္ကုန္းအေနာက္ဘက္ကညာင္ပင္သာရြာကပါ)ေက်ာင္း သစ္ေထာင္လိုက္တာေၾကာင့္အဲဒီကစျပီးက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းစကြဲသြားတာ အခုထက္ထိပါပဲ။ေက်ာင္းေဟာင္း ဘုန္းၾကီးကို ကုိးကြယ္သူဆုိလို႕ အနည္းအက်ဥ္းပဲက်န္ရွိခဲ့ျပီး လူအမ်ားစုက ေက်ာင္းသစ္ေက်ာင္းကုိပဲ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ၾကပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ရြာနီးခ်ဳပ္စပ္ေဂါစရာမ္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြကေတာ့ ေက်ာင္းသစ္ေက်ာင္းနဲ႔ ဆက္ဆံျခင္းမရွိပဲ ေက်ာင္းေဟာင္းနဲ႔သာ ဆက္ဆံၾကပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ သာေရး ၊နာေရး အလွဴပြဲၾကီးေတြမွာ ေက်ာင္းေဟာင္းဘက္က ေဘးရြာေတြကေန သံဃာပင့္ရတာလြယ္သေလာက္ ေက်ာင္းသစ္ေက်ာင္းက တပ္ကုန္းဘက္ကသံဃာေတြကို လမ္းခရီးမေကာင္းတဲ့ၾကားကေန ခက္ခက္ခဲခဲ ပင့္ၾကရပါတယ္။တစ္ေက်ာင္းနဲ႔တစ္ေက်ာင္း ဘုန္းၾကီးခ်င္းေရာ လူအခ်င္းခ်င္းပါ မတည့္ၾကပါ။မကင္းႏုိင္ မလႊဲသာတဲ့ သေဘာအရ ဟိုဘက္ေက်ာင္းကိုးကြယ္သူ သားသမီးနဲ႔ ဒီဘက္ေက်ာင္း ကိုးကြယ္သူ သားသမီးတို႕ မဂၤလာေဆာင္ျပီး အုိးအိမ္ခြဲၾကတဲ့အခါ ေယာက်္ားေလးဘက္လုိုက္ျပီး ကိုးကြယ္မလား မိန္းကေလးေက်ာင္းဘက္လိုက္ျပီးကိုးကြယ္မလားဆုိျပီး ျပႆနာတက္ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္ရာမွာ တစ္ဖက္တည္းကိုပဲလိုက္သြားတာရွိသလို ကိုယ္ငယ္ငယ္က ခင္တြယ္ က်ဥ္လည္ခဲ့တဲ့ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကို မခြဲခါြခ်င္က်ေတာ့ နင္က နင္ေက်ာင္းသြားျပီး လွဴစရာရွိတာ လွဴ၊ငါကလည္းငါ့ေက်ာင္းသြားျပီးလွဴစရာရွိတာလွဴမယ္ဆိုျပီး စညားခါစ အိမ္ေထာင္ရွင္တုိ႕ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကိုးကြယ္မႈနဲ႔စပ္ျပီး စိတ္၀မ္းကြဲၾကတာလည္း ရွိေလရဲ႕။ေနာက္ျပီး အႏွစ္ႏွစ္အလလ ကေန တစ္ေက်ာင္းတည္းကို ကိုးကြယ္လာခဲ့ျပီးမွ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ကိုယ့္ေက်ာင္းဘုန္းၾကီးနဲ႔ ျပႆနာ အၾကီးအက်ယ္တက္လာခဲ့ျပီဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီေက်ာင္းဘုန္းၾကီးကုိ ေျခစုံကန္၊ေက်ာခိုင္းျပီး ဟိုဘက္ေက်ာင္းကို ေျပာင္းျပီးကိုးကြယ္ၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။
လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးအေနနဲ႔ေျပာရရင္ဆင္ေသဆည္ၾကိးမေဆာက္ခင္ကေတာ့ ရြာနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္ တပ္ကုန္းျမိဳ႕တို႕ ၂၂ မိုင္ေ၀းတဲ့ခရီးေလးကိုပင္ ပုုိ႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရးအေျခအေနက ကမၻာဦးအစကပုံစံမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ေနေလေတာ့ ေတာၾကမ္းခရီးမွာ ပဲခူးရုိးမေတာင္ကိုေက်ာ္၊ ေခ်ာင္းေတြကို ျဖတ္ကာ လွည္းနဲ႔တစ္မ်ိဳး၊ ေျခက်င္တစ္သြယ္ ခရီးႏွင္ၾကရပါတယ္။ဆည္ေဆာက္ျပီးျပန္ေတာ့လည္း ကားလမ္းေတြေပါက္လာလို႕ လွည္းန႔ဲတအိအိသြားရတဲ့ ဒုကၡ မရွိေတာ့ေပမယ့္ ၊စီးရတဲ့ ကားက ျဖစ္သလို ေျခာက္ကမ္းပါးေတြေပါလွတဲ့ ေတာင္ေပၚလမ္း ေရာက္ျပီဆိုု ဘုရားတေနရ စျမဲ ၊ေနာက္ျပီး ကားက ရွားေတာ့ ကားသမားမ်က္ႏွာပဲ တစ္ကမၻာထင္ေနရခဲ့ပါတယ္။ကား ဒုကၡကေန လြတ္ေျမာက္ျပန္ေတာ့ ဆည္ၾကီးကို စက္ေလွနဲ႔ျဖတ္သန္းရပါတယ္။ေရလမ္းက တစ္ခုခု ျဖစ္ခဲ့ရင္ ဘာမွ ကူကယ္ရာ မရနုိင္သည္မို႕ စိတ္ခ်လက္ခ် မစီးနုိင္ပါ။ဒါေပမယ့္လည္း ေရြးစရာလမ္းမရွိေတာ့ ဒီလုိပဲ သြားလာၾကရပါတယ္။အခုေတာ့......အခုေတာ့လည္းေလ...........။ေခတ္စနစ္ေတြက ေျပာင္းလာတာ ျမန္သလို ျဖစ္ လာခဲ့ျပီမို႕ ဆိုင္ကယ္ ၊ကားေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေပါလာခဲ့ပါျပီ။ဘယ္လိုမွ ထင္မွတ္မထားတဲ့ ရန္ကုန္ မႏၱေလး အျမန္လမ္းမၾကီးဟာလည္း ကၽြနု္ပ္တုိ႕ငယ္ငယ္က တကယ့္ကို ေတာေခါင္ေခါင္အရပ္ဘက္မွာ ေဖာက္ထားသည္မို႕ျမိဳ႕သို႕သာမက ေတာသြားရင္ေတာင္ ဆုိင္ကယ္ေလးေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနၾကပါျပီ။ကၽြန္ုပ္လည္း ၁၃ ႏွစ္သားအထိ မိသားစုရွိရာဒီရြာမွာပဲ ေနထုိင္က်က္စားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ဘ၀ဇာတ္ဆရာအလိုအရ မျပည့္ေသးတဲ့ အုိးကို ျဖည့္ရင္း တစ္ခါတရံ အလည္အပတ္ေလး ေရာက္တာကလြဲလို႕ အေရာက္အေပါက္အေနအထိုင္ေတြ က်ဲလာခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေခတ္စနစ္ေတြ ဘယ္လိုပဲေျပာင္းေျပာင္း သတိရတဲ့ အထဲမွာ ရြာကေလးက ထိပ္ဆုံးစာရင္းမွာ အျမဲတမ္းပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္မို႔ ရြာနဲ႔မုိင္ေထာင္ခ်ီအလွမ္းေ၀းလွတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရာက္ေနေပမယ့္လည္း ရြာကေလးကို မေမ့ႏုိင္ျဖစ္ျပီး ဂူဂယ္အတ္ကေန ခဏခဏ အလြမ္းေျပၾကည့္ေနခဲ့တာေပါ့ေလ.............။ရြာကေလးေရ..က်န္းမာပါေစ..........။

ဒကာၾကီး ၊ ညီမ တို႔နဲ႔အတူ ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာပါ။

ရင္ကိုမွန္တဲ႔ အုတ္ခဲတစ္လံုး

ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကုမၸဏီၾကီးတစ္ခုမွာ စီနီယာ မန္ေနဂ်ာ ရာထူးနဲ႕အတူ ေကာင္းမြန္တဲ႔လစာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္တဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္မွာ စိတ္ေအးခ်မ္းစြာ ရွိေနခဲ႔ပါတယ္.. အပူအပင္သိပ္မရွိဘဲ သက္ေသာင္႔ သက္သာနဲ႔ ဘ၀ကို ေက်ာ္ျဖစ္ခဲ႔တဲ႔ သူတစ္ဦးလဲ ျဖစ္ပါတယ္.. ျပီးေတာ႔ ၀ယ္ထားတာ ၂လဘဲ ရွိေသးတဲ႔ အသစ္စက္စက္ ေျပာင္လက္ေနတဲ႔ အနက္ေရာင္ ဂ်ာဂြာကားသစ္ေလးနဲ႔ ကိုယ္႔ကိုယ္ကို စတိုင္က်က်နဲ႔ သပ္ရပ္ ေၾကာ႔ေမာ႔ေနတတ္တဲ႔ ကၽြန္ေတာ္႔အတြက္ အရာရာ အဆင္ကိုေျပေနေတာ႕တာပါဘဲ။ ဘ၀ကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ ျဖတ္သန္းရင္း အိမ္နဲ႔ကုမၸဏီ သြားလိုက္လာလိုက္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ႔ဘ၀ေလးကို ေက်နပ္ေနခဲ႔ပါတယ္…

တစ္ေန႔ ကၽြန္ေတာ္ အလုပ္ေတြျပီးေတာ႔ ကုမၸဏီကေန အိမ္အျပန္ ကၽြန္ေတာ္႔ရဲ႕ ကားသစ္ေလးနဲ႔ ျမိဳ႕ျပင္ဘက္ကို အပ်င္းေျပ ကားေမာင္းထြက္ခဲ႔ပါတယ္.. အရွိန္ျပင္းျပင္းနဲ႔ ကားကိုေမာင္းေနရင္း မ်က္လံုးကိုလည္း လွ်င္လွ်င္ ထားရပါေသးတယ္.. ကားလမ္းမေပၚ ကေလးေတြ ရုတ္တရက္ ျဖတ္ေျပးတာမ်ိဳး၊ လမ္းေကြ႔ကေန ကားေတြ ခ်ိဳးေကြ႔ထြက္လာတာမ်ိဳး ျဖစ္မွာစိုးတာေၾကာင္႔ပါ။ အရွိန္နဲ႔ ေမာင္းေနရင္း ေရွ႔နားမွာ Slow Down အခ်က္ျပတစ္ခုကို ေတြ႔လိုက္တာမို႔ ကားကို အရွိန္ ေလ်ာ႕လိုက္ပါတယ္.. အဲဒီမွာ မေမွ်ာ္လင္႔ဘဲ ကၽြန္ေတာ္႔ကားမွန္ကို တစ္စံုတစ္ခု လာေရာက္ထိမွန္သံ ၾကားလိုက္ရပါတယ္.. လွည္႔ၾကည္႔လိုက္ေတာ႔ ေနာက္ခန္းထဲမွာ အုတ္ခဲက်ိဳး တစ္ခုက ေရာက္ေနခဲ႔ျပီ။ ဘုရားေရ.. ကၽြန္ေတာ္႕ရဲ႕ ေတာက္ပ ေျပာင္လက္ေနတဲ႔ ဂ်ာဂြာကားမွန္အသစ္ဟာ ကြဲသြားပါေရာလား…

ကၽြန္ေတာ္ ကားဘရိတ္ကို ေဆာင္႔နင္းပစ္လိုက္ျပီး တာယာကို အသံျမည္ေအာင္ ကားကို ဆြဲေကြ႔ပစ္ကာ ကၽြန္ေတာ္႔ကားကို ခဲနဲ႔ ေပါက္လိုက္တဲ႔သူကို အပူတျပင္း လိုက္ရွာပါတယ္…. အုတ္ခဲနဲ႔ ေပါက္လိုက္တဲ႔ သူကိုလည္း ေတြ႔ေရာ ကားကို ထိုးရပ္လိုက္ျပီး ကားအျပင္ဘက္ကို ထြက္ကာ ေဒါသတၾကီး ကားတံခါးကို ေဆာင္႔ပိတ္လိုက္ ပါတယ္.. တကယ္ေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္႔ကားကို ခဲနဲ႔ ေပါက္လိုက္တဲ႔သူဟာ အလြန္ဆံုးရွိမွ အသက္ ၁၂ႏွစ္ေလာက္ဘဲ ရွိဦးမွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ သူ႔ရဲ႕ အကၤ်ီရင္ဘတ္ကို ဆုပ္ကိုင္ပစ္လိုက္ျပီး လက္သီးနဲ႔တစ္ခ်က္ ထိုးခ်လိုက္ျပီးတဲ႔ေနာက္ ေျမျပင္ေပၚကို ၾကမ္းတမ္းစြာ ေဆာင္႔တြန္းပစ္လိုက္ပါတယ္..

“ ေျပာစမ္း.. မင္းဘယ္သူလဲ.. မင္းက ဘယ္ေလာက္သတၱိရွိလို႕ ငါ႕ကားကို ခဲနဲ႔ေပါက္ရတာလဲ… မင္း ဒီလိုဘဲ သူမ်ားေတြကို စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တတ္တဲ႔ကေလးလား.. အခု မင္းအုတ္ခဲနဲ႔ထုလိုက္လို႔ ငါ႕ကားမွန္ကြဲသြားျပီ.. ဒီကားမွန္ တစ္ခ်ပ္ ဘယ္ေလာက္တန္တယ္ဆိုတာ မင္းသိရဲ႕လား.. ဟင္… မင္း ေလ်ာ္ႏိုင္လို႔လား.. ေျပာစမ္း.. ငတံုးရဲ႕”

“က်.. က်.. ကၽြန္ေတာ္ ေတာင္းပန္ပါတယ္ဗ်ာ… ခဏေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာတာ နားေထာင္ေပးပါခင္ဗ်ာ. ဒီလိုမွ မလုပ္ရင္ မျဖစ္လို႔ပါ။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္ ကားေတြတားတာ ဘယ္ကားမွ ရပ္မေပးၾကလို႔ ဘာလုပ္ရမယ္မွန္း မသိေတာ႔တာေၾကာင္႔ ခုလို လုပ္လိုက္မိတာပါ။ ”

ကၽြန္ေတာ္ရဲ႔ ေဒါသေတြနဲ႔ ၾကမ္းတမ္းလွတဲ႔ အေမးကို ေျမျပင္ေပၚလဲက်ေနတဲ႔ ေကာင္ေလးက တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားစြာ ေျဖေနပါတယ္. သူ႔ရဲ႔ ပါးျပင္ေပၚမွာလည္း မ်က္ရည္ေတြက စီးက်လို႔ လူတစ္ကိုယ္လံုးလဲ တုန္ရီေနခဲ႕ပါတယ္.. ျပီးေတာ႔ တစ္ေနရာကို လက္ညိဳးညႊန္လိုက္ျပီး “ဟိုမွာ ကၽြန္ေတာ္႔ရဲ႕ အစ္ကိုပါ.. သူ႔ရဲ႔ ၀ီးခ်ဲဟာ ဒီလမ္းေပၚကေန ေက်ာ္ျပီး ကုန္းအဆင္းေလးကို အရွိန္နဲ႔ လိမ္႔ဆင္းသြားျပီး ေမွာက္သြားပါတယ္.. နဂိုကလည္း လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ပါဘူး.. အခုလည္း သူ႔မွာ ဒဏ္ရာ ရထားပါတယ္.. သူ႕ကိုယ္က သိပ္ေလးေတာ႔ ၀ီးခ်ဲေပၚ ျပန္တင္ဖို႔႔ ကၽြန္ေတာ္ မႏိုင္ဘူး ျပီးေတာ႔လဲ ဒီေနရာကို ေရာက္ေအာင္၀ီးခ်ဲကို ျပန္တြန္းတက္လာဖို႔လည္း မႏိုင္ဘူးျဖစ္ေနလို႔ပါ.. ဒါေၾကာင္႔ ေက်းဇူးျပဳျပီး ကၽြန္ေတာ႔အစ္ကိုကို ၀ီးခ်ဲဆီ ျပန္တင္ေပးပါလား ခင္ဗ်ာ.. အစ္ကိုၾကီးရယ္ ကၽြန္ေတာ္႕ကို ကူညီပါလို႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္ဗ်ာ”

ငိုရိႈက္ရင္းေျပာေနတဲ႔ ကေလးရဲ႕ အသံနဲ႔ တုန္ရီေနတဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာေလးက ကၽြန္ေတာ္႕ရင္ထဲက ၾကမ္းရိုင္းေနတဲ႔ ေဒါသမုန္တိုင္းေတြကို လႊင္႔ပါးသြားေစခဲ႔တယ္.. ကၽြန္ေတာ္မွားသြားခဲ႔ျပီ။ ကၽြန္ေတာ္႔အမွားအတြက္ လည္ပင္းထဲမွာ အလံုးၾကီးတစ္လံုးက လာဆို႔ေနသလို ခံစားရျပီး တံေတြးကိုေတာင္ ခက္ခက္ခဲခဲ ျမိဳခ်လိုက္ရပါတယ္.. ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကိုယ္႔ပစၥည္း ဆံုးရႈံးခံလိုက္ရတာနဲ႔ဘဲ ေမးျမန္းစူးစမ္းျခင္းမရွိဘဲ ကေလးတစ္ေယာက္ကို အႏိုင္က်င္႔မိသလို ျဖစ္သြားခဲ႔ရပါျပီ။ စိတ္မေကာင္းျခင္း ေနာင္တရျခင္းေတြနဲ႔ ေကာင္ေလးရဲ႕ အစ္ကို လဲက်ေနတဲ႔ေနရာကို သြားေရာက္ျပီး သူ႔ကို ထူမေပးကာ ၀ီး ခ်ဲေပၚ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္.. ျပီးေတာ႔ သူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ အနာတရ ပြန္းပဲ႔ရာေတြကို ေတြ႔ရေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္႔ကားထဲမွာ အျမဲပါတတ္တဲ႔ ေဆးေသတၱာေလးကို သြားယူလာျပီး အရက္ပ်ံနဲ႔ေဆးေၾကာလို႔ ေဆးေတြ ထည္႔ေပးမိပါတယ္.. ျပီးေတာ႔ အားလံုး အိုေကျပီးဆုိေတာ႔မွ ၀ီးခ်ဲကို လမ္းမၾကီးေပၚေရာက္ေအာင္ တြန္းတင္ေပးလိုက္ပါတယ္..

ကၽြန္ေတာ္႔ကို ေက်းဇူးတင္စကား ေျပာျပီးေနာက္မွာ ေကာင္ေလးႏွစ္ေယာက္ဟာ ကၽြန္ေတာ္႔ေရွ႔ကေန ထြက္ခြာသြားၾကပါတယ္..

တြန္းလွည္းေလးရဲ႕ ဘီးကို သူ႕အစ္ကိုက လက္တစ္ဖက္နဲ႔ တြန္းျပီး လွည္႔ေနသလို သူ႕ညီငယ္ေလးဟာလည္း အေနာက္ကေန တြန္းကူေပးေနရင္း လမ္းမၾကီးရဲ႔ေဘး တစ္ေနရာက သူတို႔အိမ္ကေလးရွိရာကို တေရြ႔ေရြ႔ သြားေနၾကတဲ႔ ညီအစ္ကို ႏွစ္ေယာက္ကိုၾကည္႔ရင္း ကၽြန္ေတာ္႔ရင္ထဲ တစ္ဆို႔ျပီး က်န္ခဲ႔ပါတယ္.. ကၽြန္ေတာ္ဟာ အေကာင္းစား ဂ်ာဂြာကားၾကီး စီးေနခ်ိန္မွာ ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုေတာင္ ထူမတ္ျခင္းငွာ မစြမ္းသာတဲ႔ ၀ီးခ်ဲေပၚက ေကာင္ေလးေတြလို မသန္စြမ္းတဲ႔သူေတြလဲ ရွိပါေသးလား ဆိုတာ သိလိုက္ရပါတယ္.. ကိုယ္႕ကမၻာ က်ဥ္းက်ဥ္းေလးမွာဘဲ ေက်နပ္ေနတဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ဟာ လူမႈေရး၊ ပရဟိတ ဆိုတာေတြကို စိတ္မ၀င္စားခဲ႕မိပါဘူး။ ျပီးေတာ႔လဲ ကိုယ္႔ပစၥည္းထိတာနဲ႔ ေဒါသတၾကီး မစူးစမ္း အဆင္ျခင္ဘဲ စိတ္ျမန္လက္ျမန္ ကိုယ္႔ေဒါသကို ေဖာက္ခြဲပစ္ဖို႕ ကေလးတစ္ေယာက္ကို ကိုယ္ထိ လက္ေရာက္ ျပဳလုပ္ဖို႔လဲ ၀န္မေလးတတ္သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနခဲ႔တာ သိလိုက္ရပါတယ္.

ကၽြန္ေတာ္႕ကားရွိရာကို ျပန္ေလွ်ာက္လာတဲ႔ေျခလွမ္းေတြဟာ ေလးကန္ဖင္႔ႏြဲေနခဲ႔တယ္.. ကားဆီကိုေရာက္ေတာ႕ ကြဲေနတဲ႔ ကားမွန္ကို ေတြ႔လိုက္ေတာ႕ ကၽြန္ေတာ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခု ခ်လိုက္ပါတယ္.. ဒီကားမွန္ကို ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္ေတာ႔မွ အသစ္ျပန္မလဲေတာ႔ပါဘူး… ဒီမွန္ကြဲေနတာေလးကို ျမင္တိုင္း ကၽြန္ေတာ္ ကားကို ဘယ္ေတာ႔မွ အျမန္မေမာင္းဖို႔၊ အေရးတၾကီး အကူအညီ လိုအပ္ေနတဲ႔သူေတြကို မသိလိုက္ဘဲ ေက်ာ္ျဖတ္သြားမိတာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ သတိထားေနမိေတာ႔မွာပါ။ ျပီးေတာ႔လဲ ဘယ္ေတာ႔မွ မစူးစမ္း မဆင္ျခင္ဘဲ ေဒါသကို အလ်င္စလို မထြက္တတ္ေအာင္လဲ ဆင္ျခင္ဖို႔ အသိတရားေတြ ရလိုက္ပါတယ္.. ကားမရပ္ေပးလို႔ အုတ္ခဲနဲ႔ေပါက္ျပီး တားရတဲ႔ အကူအညီေတာင္းရသူေတြရဲ႕ အျဖစ္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေကာင္းေကာင္းၾကီး ခံစား နားလည္ႏိုင္ခဲ႕ပါျပီ။ တကယ္ေတာ႔ ခ်ာတိတ္ေလးေပါက္လိုက္တဲ႔ အုတ္ခဲဟာ ကၽြန္ေတာ္႕ကားမွန္ကို ထိရံုသာမဟုတ္ဘဲ ကၽြန္ေတာ္႔ရင္ကိုပါ လာေရာက္ထိမွန္တဲ႔ အုတ္ခဲတစ္လံုးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအုတ္ခဲနဲ႕အတူ ကၽြန္ေတာ္ သိလိုက္ရတာက ေလာကမွာ အကူအညီ လိုအပ္ေနသူေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနတယ္ ဆိုတာပါဘဲ။ ဒီလို အကူအညီ လိုအပ္ေနသူေတြကို ေတြ႔ရင္ မ်က္ႏွာလြဲပစ္တာမ်ိဳး၊ မသိလိုက္ မသိဖာသာ ေက်ာ္သြားတာမ်ိဳး မလုပ္ၾကဘဲ တတ္ႏိုင္သမွ် ကူညီႏိုင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ၾကိဳးစားရမယ္ မဟုတ္ပါလားဗ်ာ။

ေခ်ာ အစိမ္းေရာင္လြင္ျပင္

ေလျဖတ္ေရာဂါအေၾကာင္း သင္သိပါသလား

ေလျဖတ္ျခင္း (Stroke) ဆိုတာ အရမ္းကို ေၾကာက္စရာ ေကာင္းတဲ့ မေတြး၀ံ့စရာ ေရာဂါ တစ္ခု ဆိုတာ အထူး ေျပာစရာ လိုမယ္ မထင္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္လို Stroke လို႔ ေခၚတဲ့ ေ၀ါဟာရ အတိုင္းပါပဲ။ သက္ရွိ လူသားတစ္ေယာက္ရဲ့ ဘ၀အေပၚ ျပင္းထန္စြာ ထိုးႏွက္လိုက္တဲ့ ရိုက္ခ်က္တစ္ခုလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ သြားလာလွဳပ္ရွားေနတဲ့ လူေကာင္း တစ္ေယာက္ဟာ သက္မဲ့ အရာတစ္ခုလို အိပ္ရာေပၚ လဲျပီး ေ၀ဒနာေတြ ခံစားရင္းနဲ႔ အသက္ဆံုးရွံဳး သြားႏိုင္သလို ကံေကာင္းလို႔ (ဒီ ကံေကာင္းလို႔ ဆိုတဲ့ အသံုးအႏွဳန္းကို ေအာက္မွာ ျပန္ရွင္းျပပါ့မယ္) ျပန္ေကာင္းရင္ ေတာင္မွ ပံုမွန္ သြက္လက္ သန္စြမ္းမွဳမ်ိဳး ျပန္ရတာ ေတာ္ေတာ္ရွားပါတယ္။ တစ္ခါ ျဖစ္ျပီးတဲ့ သူဟာ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္ျဖစ္သြားဖို႔ အရမ္းလည္း နီးစပ္ပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးကို ဖတ္အျျပီးမွာ mmDailyNews ရဲ့ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား အေနနဲ႔ ေလျဖတ္ျခင္း ေရာဂါ အေၾကာင္း သိရွိျပီး အေရးေပၚ အေျခအေနေတြမွာ လူနာကို S, T, R, OK, E နည္းစနစ္ နဲ႔ ခြဲျခားစစ္ေဆးႏိုင္မွာပါ။ ျပီးေတာ့ ေလျဖတ္ေရာဂါ ခံစားရျခင္းမွ ကင္းေ၀းေစတဲ့ က်န္းမာေရး နဲ႔ ညီညြတ္ေသာ ေနပံုထိုင္ပံု နည္းလမ္းမ်ား (Healthy Lifestyle) ကို နားလည္ သေဘာေပါက္ က်င့္သံုးႏိုင္သြားမွာပါ။

ေလျဖတ္ျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ
ေလျဖတ္ျခင္း လို႔ ျမန္မာလို ေ၀ါဟာရ ျပဳထားတဲ့ ေရာဂါဟာ ဦးေႏွာက္တြင္း ဧရိယာ တစ္ခုကို ေသြးေထာက္ပံ့မွဳ ပ်က္ယြင္းသြားလို႔ အဆိုပါ ဧရိယာနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ရုတ္တရက္ လ်င္ျမန္စြာ ေပ်ာက္ဆံုး ခ်ိဳ႕ယြင္း သြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ ဧရိယာ တစ္ခုခု ေသြးမရေတာ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ (၂) ခု ရွိႏိုင္ပါတယ္။

(၁) ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာ ေပါက္သြား၍ ေလျဖတ္ျခင္း (Haemorrhagic Stroke)
(၂) ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာ ပိတ္သြား၍ ေလျဖတ္ျခင္း (Ischaemic Stroke) လို႔ ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။



ဒီႏွစ္ခု စလံုးက ေယဘုယ် မ်က္ျမင္ လကၡဏာေတြမွာ ဘာမွ မကြာျခားပါဘူး။ ေလျဖတ္ေရာဂါဟာ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတြင္း မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ အဆီမ်ားျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ စတာေတြနဲ႔ အထူးသျဖင့္ ဆက္စပ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ေသြးေၾကာေတြနဲ႔ ေသြးရဲ့ ခဲေစမွဳ သဘာ၀ မေကာင္းေတာ့လို႔ ျဖစ္ရတဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ျပီး သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြမွာပဲ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တာ ေရွးယခင္က ေတြ႔ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ယခုအခါမွာ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ လူေနမွဳ စနစ္ရဲ့ အစားအေသာက္ အေနအထိုင္ ပံုစံေတြေၾကာင့္ အထက္ပါ ေရာဂါေတြဟာ လူငယ္ လူလတ္ပိုင္း ေတြမွာလည္း ရွိမွန္းမသိ ရွိေနၾကျပီး အေနအထိုင္ မဆင္ျခင္ၾကတဲ့ အတြက္ လူငယ္ လူလတ္ပိုင္းေတြ ေလျဖတ္မွဳ ေရွးယခင္ကထက္ မ်ားလာတာ ေတြ႔ႏိုင္ၾကပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ ေလျဖတ္တာလဲ
ေသြးတိုးေရာဂါ လို႔ေခၚတဲ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပံုမွန္ထက္ ျမင့္မားေနတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ေနတာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကာလာရင္ ေသြးေၾကာေတြဟာ ေသြးဖိအား မ်ားမွဳဒဏ္ ခံရတာ အရမ္းမ်ားေနလို႔ ပ်က္စီးေနကာ ေနာက္ဆံုးမွာ ေသြးဖိအားဒဏ္ မခံႏိုင္ဘဲ ေပါက္ထြက္သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိျခင္းနဲ႔ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္း တို႔ဟာလည္း ေသြးေၾကာေတြကို အထူး ပ်က္စီးေစတာမို႔ ေလျဖတ္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ အာနိသင္ တူညီစြာ ရွိပါတယ္။

ေသြးေၾကာ ပိတ္သြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက က်ေတာ့ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာေခၚ အဆီဓာတ္ေတြ မ်ားေနရင္ ေသြးေၾကာနံရံေတြမွာ သြားေရာက္ အနည္က်ကာ ပိတ္ဆို႔ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္တြင္း အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ ေသြးခဲ ျဖစ္ေပၚကာ ဦးေႏွာက္အတြင္း ပိတ္မိျခင္း၊ ႏွလံုးေရာဂါ ျပင္းထန္လာျပီး ေသြး၀င္ခန္း မူမမွန္တုန္ခါျခင္း (Atrial Fibrillation) ၀င္လာျပီး ႏွလံုးတြင္းရွိ ေသြးခဲ တစ္ခုခုမွ သြားပိတ္ျခင္း စသျဖင့္ အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ကံဆိုးစြာ ေသြးေပါင္အရမ္းက်ျပီး ေရွာ့ခ္ျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေလျဖတ္ သြားတတ္တာမ်ိဳးလဲ ရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ျဖစ္ခဲပါတယ္။ တစ္ခု သိထားဖို႔က ေလျဖတ္တဲ့ လူနာေတြ အားလံုးရဲ့ ၈၇% ဟာ ေသြးေၾကာပိတ္လို႔ ျဖစ္ရတာ ဆိုတာပါပဲ။
ဒီေတာ့ ေလျဖတ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို ေသခ်ာ စီစစ္ ဆင္ျခင္ ၾကည့္ရင္ အဓိကအားျဖင့္ ေလးမ်ိဳးပဲ ရွိတာ ေတြ႔ရပါမယ္။


(၁) Atherosclerosis လို႔ေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာနံရံေတြ မာေၾကာပိတ္ခဲလာျခင္း (ဒါဆို တစ္ခ်ိန္မွာ ပိတ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အ၀လြန္သူေတြ၊ ေသြးတြင္း ကိုလက္စထေရာ ပမာဏ မ်ားသူေတြဟာ ေသခ်ာေပါက္ Atherosclerosis ျဖစ္ေနၾကျပီ လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိေနျခင္းကလည္း ၾကာလာရင္ ေသြးေၾကာေတြကို ပ်က္စီးေစလို႔ Atherosclerosis ျဖစ္ေစဖို႔ အားေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ၊ အဆီ၊ အငန္ေတြ ေလွ်ာ့စားကာ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ မွန္မွန္ ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒါကို ကာကြယ္ဖို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ျပီးသူတိုင္း အသည္းေရာဂါ တစ္ခုခု မရွိရင္ ေသြးတြင္း မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ ခ်ေပးတဲ့ Statins ေဆး၀ါးေတြကို ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ ေသာက္သင့္တယ္လို႔ အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္္)

(၂) ေသြးေပါင္ခ်ိန္ အရမ္းတက္ျခင္း (ဒါဆို တစ္ခ်ိန္မွာ ေပါက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးတိုးကို ထိန္းညွိေပးဖို႔ ေဆးမွန္မွန္ ေသာက္ရမွာ ျဖစ္ျပီး အထက္က ေျပာခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြကို လိုက္နာသင့္ ပါတယ္။ ေသြးတိုးျခင္းဟာ ခ်က္ခ်င္း ေသြးေၾကာေပါက္တဲ့ ေလျဖတ္ျခင္း ခံစားရေစႏိုင္သလို အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ျမင့္မားတဲ့ ေသြးဖိအားေၾကာင့္ ေသြးေၾကာနံရံေတြ ပ်က္စီးကာ အမာရြတ္ေပၚသလို ျဖစ္ျပီး အဲဒီေနရာကို အဆီခဲေတြ လာအနည္က်ျပီး ပိတ္ႏိုင္လို႔ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူေတြနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြဟာ တစ္ခ်ိန္မွာ ေသခ်ာေပါက္ ေလျဖတ္ဖို႔ အရမ္းနီးစပ္ပါတယ္)

(၃) ဦးေႏွာက္တြင္း ေမြးရာပါ (သို႔) ေနာက္မွျဖစ္ေသာ ေသြးေၾကာေဖာင္းပြပါးလွပ္ေသာ ေနရာ (Cerebral Aneurysm) ရွိေနျခင္း (ဒါကေတာ့ စစ္ေဆးမၾကည့္ဘဲ မသိႏိုင္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ လူတိုင္းဟာ ေသြးတိုးေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းသြားမယ္ဆိုရင္ ေသြးေၾကာေပါက္ထြက္ျခင္း ပိတ္ျခင္းေဘးေတြကေန ကင္းေ၀းမွာ ျဖစ္ပါတယ္)

(၄) ဦးေခါင္းထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္း (ဒါကလည္း ေသြးေၾကာေတြ ေပါက္ျပီး ေသြးခဲေတြက ဦးေႏွာက္ကို ဖိေစလို႔ အေၾကာေသေလျဖတ္ျခင္းေ၀ဒနာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္)

ဘယ္လိုလူေတြ ေလျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ နီးစပ္သလဲ
အခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ အခ်က္ ၄ ခ်က္နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး ျဖစ္တဲ့ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူေတြ၊ ေလဖ်န္းျခင္း (Transient Ischaemic Attack, TIA) ျဖစ္ဖူးတဲ့ သူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိသူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြ၊ ေသြးတြင္း မေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ အဆမတန္ ျမင့္မားေနသူေတြဟာ အႏၱရာယ္ အမ်ားဆံုး သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ျပီး ေမြးရာပါ ဦးေႏွာက္ထဲက ေသြးေၾကာၾကီးေတြမွာ ေသြးေၾကာေဖာင္း ပါလာတဲ့ သူေတြဟာလည္း တစ္ခ်ိန္မွာ ဒီေသြးေၾကာေဖာင္း ေပါက္ထြက္ရင္ ေလျဖတ္ႏိုင္တဲ့ သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေခတ္မီ စက္ကိရိယာေတြနဲ႔ ေသခ်ာ စစ္ေဆး ၾကည့္မွပဲ သိႏိုင္တဲ့ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္တစ္ခုပါပဲ။

အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြဟာ ေလျဖတ္ျခင္းကို အထူးအားေပးတဲ့ အခ်က္ေတြ ဆိုေပမယ့္ ေလျဖတ္ေရာဂါ ခံစားခဲ့တဲ့ လူနာေတြကို လိုက္ၾကည့္ရင္ ဒီေရာဂါေတြ ရွိတဲ့ လူေတြ အျပင္ အထူးက်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕ယြင္းမွဳ မရွိတဲ့ လူလတ္ပိုင္းေတြလည္း တစ္ခါတစ္ေလ ပါ၀င္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလူေတြ ဘာလို႔ ေလျဖတ္ရသလဲဆိုေတာ့ အေၾကာင္းအရင္း ႏွစ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္က ဒီေရာဂါေတြ ရွိမွန္း မသိလို႔ မကုသဘဲ ေပေတ ေနရာကေန ေလျဖတ္သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ အပူအေအး အရမ္းအစြမ္းေရာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြ (ဥပမာ ေဆာင္းတြင္းညေန ညဖက္၊ ေႏြေန႔လည္ ညဖက္ စတဲ့ အခ်ိန္ေတြ) မွာ ေခါင္းေလွ်ာ္ေရခ်ိဳး အေအးခံ ၾကလိ႔ ပါပဲ။ အရမ္းေအးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရခ်ိဳး ေခါင္းေလွ်ာ္မယ္ ၊ ရာသီဥတု အရမ္း ပူတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒါကို အန္တုဖို႔ ေရအရမ္းစိမ္ခ်ိဳးတာ၊ ေရစို၀တ္ေတြ ထိျပီး အိပ္တာေတြ လုပ္မယ္ ဆိုရင္ ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့ အေနအထားနဲ႔ ေလျဖတ္ဖို႔ အရမ္းနီးစပ္ပါတယ္။

အျပင္က ျပန္လာလာခ်င္း ခႏၶာကိုယ္ တျဖည္းျဖည္း ေအးသြားေအာင္ မေစာင့္ဘဲ ေရတန္းခ်ိဳးတာ ၊ ေသြးအရမ္းတိုးေနတဲ့ အခ်ိန္ ေရခ်ိဳးတာ ၊ ရာသီဥတု အရမ္းပူတဲ့အခ်ိန္ အရက္ေသစာကို အလြန္အကြ်ံ ေသာက္သံုးတာ ေတြဟာ ေသြးေၾကာ ေပါက္ထြက္တဲ့ နည္းနဲ႔ ေလျဖတ္ေစဖို႔ အထူးအားေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူေတြ ေလျဖတ္ဖို႔ အႏၱရာယ္ အမ်ားဆံုးလဲလို႔ ေမးရင္ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ အဆီပိတ္ အ၀လြန္ စတဲ့ ေရာဂါေတြ ရွိတဲ့ သူေတြနဲ႔ တန္းတူ ရာသီဥတုနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိေအာင္ မေနတဲ့ သူေတြ ပါတယ္လို႔ ေျပာလိုပါတယ္။ ေလျဖတ္ျခင္း သာမက ဘယ္ေရာဂါမဆို မျဖစ္ရေလေအာင္ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ ေလးပါး မွ်တ ညီညြတ္ ေအာင္ ေနသင့္ပါတယ္။


ေလျဖတ္ျခင္းရဲ့ လကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ
ေလျဖတ္ျခင္းရဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာေတြဟာ ထိခိုက္သြားတဲ့ ဦးေႏွာက္ ေနရာေပၚ မူတည္ျပီး ကြဲျပားျခားနား ေပမယ့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္လာၾကတာ ခ်င္းေတာ့ တူတူပါပဲ။ ဒီလိုပဲ ျပန္ေကာင္းဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္ အရွည္ အတို၊ ျပန္ေကာင္းျပီးရင္လည္း ဘယ္ေလာက္အတိုင္းတာအထိ နဂိုအတိုင္း ျပန္ေကာင္းမလဲ ဆိုတဲ့ ကံဟာ ေသြးေၾကာေပါက္/ပိတ္ ျဖစ္သြားလို႔ ေသြးေထာက္ပံ့မွဳ မရေတာ့ဘဲ တာ၀န္ေတြ ရပ္ဆိုင္းပ်က္စီးသြားတဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ့ ေနရာေတြ အေပၚ မူတည္ပါတယ္။
ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြ ေသြးမရလို႔ ေသဆံုးသြား တဲ့ ေနရာ (Site of Infarct Area) ေတြက အေရးမၾကီးတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ ျဖစ္သလို ဒီေနရာေတြရဲ့ အရြယ္အစား (Size of Infarct Area) ကလည္း ေသးတဲ့ သူေတြက်ေတာ့ ျမန္ျမန္ ျပန္ေကာင္းျပီး ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္ အမ်ားၾကီး မက်န္ၾကေပမယ့္ ေနရာ ကလဲ အေရးၾကီးတဲ့ ေနရာ၊ အရြယ္အစားကလဲ အၾကီးၾကီး ဆိုရင္ေတာ့ အသက္အႏၱရာယ္ေတာင္ ရွိပါတယ္။ ဒါက ကြ်န္ေတာ္ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ကံေကာင္းလို႔ ဆိုတဲ့ စကားကို ျပန္လည္ ရွင္းလင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရုတ္တရက္ ေပၚလာတတ္တဲ့ ေလျဖတ္ျခင္းရဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့
• ရုတ္တရက္ ကိုယ္တစ္ပိုင္း ေသသြားျခင္း (သို႔) အားနည္းသြားျခင္း
• ေျခလက္မ်ား ထံုက်င္ ေလးလံျခင္း
• မ်က္ႏွာ ၾကြက္သားမ်ား ပံုပ်က္ျခင္း (အာရြဲ႔ျခင္း၊ ပါးရြဲ႔ျခင္း)
• ထိေတြ႔မွဳ ၊ တုန္ခါမွဳတို႔တြင္ အာရံုခံစားႏိုင္မွဳ ေလ်ာ့သြားျခင္း
• စကားမေျပာႏိုင္ေတာ့ျခင္း
• လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေတာ့ျခင္း

ဒီထက္ ပိုဆိုးရင္
• အျမင္၊ အၾကား၊ အနံ႔ခံ၊ အရသာခံ အာရံုမ်ား ေျပာင္းလဲ ခ်ိဳ႔ယြင္းသြားျခင္း
• မ်က္ခြံ တြဲက် ဖြင့္ရခက္ျခင္း
• ေခါင္းကို ဟိုဖက္ သည္ဖက္ မလွည့္ႏိုင္ေတာ့ျခင္း
• လွ်ာကို မထုတ္ႏိုင္ေတာ့ျခင္း၊ မလွဳပ္ႏိုင္ေတာ့ျခင္း
• ေျပာေသာစကားကိုပါ နားမလည္ေတာ့ျခင္း
စတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာပိတ္ ေလျဖတ္ျခင္းထက္ ေသြးေၾကာေပါက္ ေလျဖတ္ျခင္းမွာ ပိုျပီး ထင္ရွားတဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ ေခါင္းအရမ္း ကိုက္ျခင္း၊ ရုတ္တရက္ သတိလစ္ ေမ့ေျမာသြားျခင္း၊ မပ်ိဳ႕ဘဲနဲ႔ ထိုးအန္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ဘာမွန္းမသိဘဲ ေျခေတြ လက္ေတြ မလွဳပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ သတိလစ္သြားတယ္ ဆိုရင္ အနီးဆံုး ေဆးရံုေဆးခန္းကို အျမန္ဆံုး ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးမွသာ သူ႔ရဲ့ အသက္နဲ႔ ဘ၀ကို ကယ္တင္ႏိုင္မွာပါ။

အေပၚမွာ ကြ်န္ေတာ္ ေရးျပခဲ့တဲ့ လကၡဏာေတြဟာ ေလျဖတ္ျခင္းရဲ့ ေယဘုယ် လကၡဏာမ်ားသာ ျဖစ္ျပီး လူနာဟာ ေလျဖတ္ျခင္း တကယ္ဟုတ္မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ ဆရာ၀န္မ်ားသာ သိတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္း (Physical Examination) အခ်ိဳ႔ လုပ္ရမွာ ျဖစ္လို႔ ေဘးကလူေတြအတြက္ အျဖစ္မွန္ကို အျမန္ဆံုး ခန္႔မွန္းႏိုင္ျပီး ေဆးရံုတင္ေပးဖို႔သာ အဓိက လိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေလျဖတ္ျခင္း ဟုတ္မဟုတ္ ခြဲျခားရ အလြယ္ဆံုး မွတ္သားနည္းေလး တစ္ခု ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လို အတိုေကာက္မွတ္ခ်င္ရင္ သူ ့ေရာဂါရဲ႔ နာမည္အတိုင္း STROKE လို႔ မွတ္နိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာလိုသိထားလဲ တူတူပါပဲ။ ရုတ္တရက္ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေျခေတြလက္ေတြ မလွဳပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ သတိေတာ့ ရေသးရင္ အရင္ဆံုး လူနာကို S,T,R ဆိုျပီး သံုးခုခိုင္းၾကည့္ပါ။

S=Smile
လူနာကိုျပံဳးခိုင္းပါ။ ပံုမွန္ျပံဳးသလိုျဖစ္ရဲ ့လား၊ရြဲ ့ေနေစာင္းေနလားၾကည့္ပါ။
T=Talk
စကားေျပာခိုင္းပါ။ ေျပာႏိုင္လား မေျပာႏိုင္ဘူးလား၊ ပံုမွန္လား ေလးေန မပီမသ ျဖစ္ေနလား ၾကည့္ပါ။
R=Raise both arms
လက္ႏွစ္ဖက္ေျမွာက္ခိုင္းပါ။

ဒါေတြအကုန္ ေခ်ာေခ်ာေမြ ့ေမြ ့လုပ္နိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ STR ျပီးလို ့ OK ေပါ့။ တစ္ခုခုကို မလုပ္နိုင္ခဲ႔ ဘူးဆိုရင္ေတာ့

E=Emergency
အေရးေပၚျဖစ္လို ့ ေဆးရံုတင္မွရပါမယ္။ ေနာက္ထပ္ လကၡဏာတစ္ခုကိုလဲ ထပ္ၾကည့္နိုင္ပါေသးတယ္။ လူနာကို လွ်ာထုတ္ခိုင္းပါ။ လွ်ာဟာ လိမ္ေခါက္ပံုပ်က္ျပီး တစ္ဖက္ဖက္ကို ေစာင္းေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေလျဖတ္တာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ လူနာဟာ အရမ္းစိုးရိမ္ရလို ့ အျမန္ဆံုး ေဆးကုသမွဳခံယူရေအာင္ လုပ္ေပးပါ။ ဒီေတာ့ဒီေဆာင္းပါးမွာပါတဲ ့အခ်က္ေတြကို သင္ကိုယ္တိုင္လဲ မွတ္သား၊လက္လွမ္းမီသမွ်လဲ ေျပာျပမယ္ဆိုရင္ သင္အပါအ၀င္ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ ့ အသက္ေတြကို ကယ္တင္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ S, T, R, OK, E လို႔ ေသခ်ာ မွတ္ထားေပးပါ။

ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ

လူတစ္ေယာက္ဟာ ကိုယ့္ရဲ့ ဘ၀တစ္သက္တာမွာ ေလျဖတ္ျခင္း မခံစားရခ်င္ရင္ လက္ေတြ႔က်က် ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အေမရိကန္ အမ်ိဳးသား ေလျဖတ္ေရာဂါ ကာကြယ္ကုသေရး အသင္း (National Stroke Association) မွ က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ အဲဒါေတြကို လိုတိုရွင္း ေဖာ္ျပေပးရရင္ .........

(၁) ေဆးလိပ္ စြဲေနရင္ ျဖတ္ပါ။ (ျဖတ္ျပီးသြားတဲ့ သူေတြဟာ ဆက္ေသာက္ေနေသးတဲ့ သူေတြထက္ ေလျဖတ္ဖို႔ ျဖစ္တန္စြမ္း တကယ္က်ဆင္းသြားတာ သုေတသန ရလဒ္မ်ားအရ သိရွိအတည္ျပဳႏိုင္ပါတယ္)

(၂) အရက္ကို ေသာက္တဲ့ရက္/ အၾကိမ္အေရအတြက္/ ပမာဏ ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။

(၃) ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိရင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျပီး ေရာဂါ ခဏခဏ မေဖာက္ေအာင္ ေသခ်ာ ကုသထားပါ။ ကာလအပိုင္းအျခား တစ္ခု ၾကာတိုင္း ေသြးေပါင္ခ်ိန္ မွန္မွန္ ခ်ိန္ေပးတဲ့ အက်င့္ကို ေမြးျမဴပါ။

(၄) ဆားပါ၀င္မွဳ မ်ားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ တတ္ႏိုင္သမွ် ေလွ်ာ့စားပါ။

(၅) ေသြးလွည့္ပတ္မွဳနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနသလားဆိုတာ ေ၀ဒနာ တစ္ခုခု ေပၚတိုင္း အလ်ဥ္းသင့္သလို ဆရာ၀န္ ျပေပးပါ။

(၆) ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ရွိေနတဲ့သူေတြ ေသြးတြင္းသၾကား ပမာဏကို တည္ျငိမ္ေနေအာင္ ထိန္းထားဖို႔ ထိေရာက္စြာ ကုသမွဳ ခံယူထားပါ။ မၾကာခဏ ေသြးေဖာက္ျပီး သၾကားဓာတ္ စစ္ေဆးပါ။

(၇) တစ္ပတ္ကို ၃ ရက္နဲ႔အထက္ ကိုယ္လွဳပ္ရွားမွဳ ေလ့က်င့္ခန္း စနစ္တက် လုပ္ေပးပါ။ တစ္ခါလုပ္ရင္ အနည္းဆံုးေတာ့ နာရီ၀က္ ၾကာပါေစ။ (ရြရြေျပးျခင္း ၊ စနစ္တက် လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေရကူးျခင္း ၊ ေယာဂက်င့္စဥ္ စတာေတြဟာ မွန္မွန္ လုပ္ရင္ ေလျဖတ္ျခင္းသာမက ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုး၊ ေသြးတိုး ေရာဂါမ်ိဳးစံုကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္တာ ေတြ႔ရွိ အတည္ျပဳထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထိုင္ျပီး အလုပ္အမ်ားဆံုး လုပ္ရတဲ့ ဥာဏလုပ္သားမ်ားဟာ ပံုမွန္လူေတြထက္ ေရာဂါမ်ိဳးစံု ရဖို႔ ပိုျပီး နီးစပ္လို႔ ပိုျပီး ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ပညာရွင္မ်ားက သတိေပးထားပါတယ္။
(၈) အသက္ ၃၅ ႏွစ္ ေက်ာ္ျပီးသူတိုင္း ေသြးတြင္း ကိုလက္စထေရာ မ်ိဳးစံု ပမာဏ (Lipid Profile) စစ္ေပးႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါ။ တက္ေနတယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ အခ်ိန္မီ တိုင္ပင္ ကုသျခင္းျဖင့္ ေလျဖတ္ျခင္း အပါအ၀င္ ေရာဂါမ်ိဳးစံုကို ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။

(၉) သင္ဟာ ေသြးဆံုးျပီး / ေသြးဆံုးကာနီး အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ ျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ ေဟာ္မုန္းျပည္လည္ျဖည့္တင္းကုသမွဳ ( Hormone Replacement Therapy, HRT) ကို ခံယူဖို႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။ ေသြးမဆံုးခင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အီစထရိုဂ်င္လို႔ ေခၚတ့ဲ အမ်ိဳးသမီး သက္ေစာင့္ေဟာ္မုန္း ပမာဏ ပံုမွန္ ရွိေနေသးလို႔ ေသြးေၾကာနဲ႔ ေသြးလွည့္ပတ္ျခင္း ဆိုင္ရာ ေရာဂါ ေတြ (ဥပမာ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ လိုမ်ိဳး ေရာဂါေတြ) ေ၀းေနေသးေပမယ့္ ေသြးဆံုးျပီးလို႔ အီစထရိုဂ်င္ ပမာဏ ေလ်ာ့နည္းသြားတာနဲ႔ ဒီေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္စြမ္း အရမ္းျမင့္မားလာလို႔ HRT ကို ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ယူရပါမယ္။

(၁၀) ready-made စားေသာက္ကုန္ေတြကို မျဖစ္မေန အေျခအေနေတြမွာပဲ စားျပီး တတ္ႏိုင္သမွ် သဘာ၀ထဲက အစားအေသာက္ေတြကိုပဲ စားသင့္ပါတယ္။

ဒီနည္းလမ္းေတြနဲ႔ ေလျဖတ္ေရာဂါကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။


Written by : ေဒါက္တာသီဟသစ္